DOSTLUK VE TENKİT

        Kişisel gelişim alanın da hepimizin öğrenmesi, tecrübe etmesi gereken  o kadar çok detay var ki. Bunlardan en önemlisi hayatın uzun bir yolculuk olduğu fikrinden hareketle  dost kazanmak. Bir yolculuktasınız bazen sohbet edecek, bazen birlikte yemek yiyecek, bazen birkaç sıcak çayı sohbetle yudumlayacak yol arkadaşlarına ihtiyacımız var. Yol arkadaşlıkları zordur ve zahmetlidir , bu zahmetin yükünden olsa gerek ki ; çoğumuz yolculuğun başında olmasa da mutlak bir yerlerinde yalnız devam ederiz. Bazen maddi kaygılarla  ama genellikle yaklaşımsal yanlışlarımızla insanlarla dostluk  köprülerimizi yıkarız. Bu durumların genelinde ki yanlışımız ise insanları tenkit etmemizdir.

           Tenkit edilmek aksi söylense bile her zaman gurur inciten ,içsel sorgulamalara dönüşen bir savunma hali yaratır. Kişi ya kendiyle çıkmaza girecektir ya da tenkit edenin varlığını reddedecektir. Dolayısıyle  benzer durumların hepsin de egosal savaşlar ve ruhi yıkılmalar yalnızlığı beraberin de getirir. Olası her durum için tenkit yaklaşımı kurmak yerine empati yapmak ve algı açmaya çalışmak daha doğru yaklaşım şeklidir. Unutmayın acizler eleştirir ve suçlu arar....


Benjamin Franklin  başarılı ilişkiler kurmasının sırrını soranlara şu cevabı vermiştir. "Her değersiz adam, durmadan tenkit eder. Durmadan şikâyet eder. Durmadan suçlar. Ben hiç kimsenin kusurundan, kötülüğünden bahsetmedim. Herkesin iyi tarafları vardır. Ben hep o iyi tarafları anlattım. Benim başarımın en önemli sırrı budur."

           Ya sizin başarınızın sırrı ne?

Kişiliği Güçlü Çocuk Nasıl Yetişir

Doğan Cüceloğlu'n dan mutlaka okumanızı istediğimiz bir hikaye var.Muhtemelen otobiyografik bir yazı olmalı.Fakat içerikte ki mesaj çokluğu aslında ananevi göreneklerle yetişme ve çocuklarımızı yetiştirmeye çalışırken eksikliklerimizi hiç hesaplamadan devam etmemiz adına önemli anektodlar içeriyor. Aile denen kuruma yönelik algılarımız ne kadar sağlıklı ,ya da bizler de aslında sadece gördüğümüzü mü yazıyoruz .Buyrun birlikte göz atalım...

Kaliforniya’da Long Beach şehrindeki Eyalet Üniversitesi’nde öğretim üyesi olarak ders verirken, aynı sömestrde benim iki dersimi alan bir kız öğrencim dikkatimi çekmeye başlamıştı. Bu genç bayanın şu özelliklerinin farkına varmıştım:
Her şeyden önce çok güzel bir kızdı; gözüm gayri ihtiyari ona gidiyordu. İkinci olarak çok iyi bir öğrenciydi; bütün sınav ve ödevlerde en yüksek notu o alıyordu. Ayrıca, çok hanımefendi, çok nezih bir kişiliği vardı.

Bölümün bir pikniğinde kız öğrencimin nişanlısıyla tanıştım ve itiraf edeyim, ilk aklımdan geçen, ‘Armudun iyisini ayılar yer’ düşüncesi oldu. Yukarıda özelliklerini saydığım o güzel kızın bana tanıştırdığı erkek, yirmi yedi-yirmi sekiz yaşlarında, saçı biraz dökülmüş, şişman denecek kadar toplu, çirkin, kısa boylu biriydi.
Bu kişiye parası için yüz vermiş olabileceğini düşündüm. Daha sonra öğrendim ki, bu genç adamın parasal gücü yok; başka bir üniversitenin psikolojik danışmanlık bölümünde doktora öğrencisi olarak okula devam ediyor ve ileride akademisyen olarak kariyer yapıp profesör olmak istiyor.
Acaba benim güzel öğrencim bu adamda ne bulmuştu? Bir hafta sonra ders çıkışı koridorda öğrencimin yanına yaklaştım ve Sally adıyla anacağım öğrencimle aramızda şöyle bir konuşma geçti:
‘Sally, nişanlınla nasıl tanıştığınızı merak ediyorum?
‘Bir kilise faaliyetinde aynı komitede çalıştık; o zaman tanıdım kendisini
‘Nesi seni etkiledi; hangi özelliklerini sevdin?
Sally, bir Amerikalı olarak bu soruyu hiç beklemiyordu. Amerikan kültüründe, bu tür sorular kişinin mahremiyetine tecavüz olarak kabul edildiğinden pek sorulmaz. Amerikan kültürüne göre ben o anda Sally’nin mahremiyetine ‘burnumu sokuyordum.’ Şaşkınlığı geçince çok içten, gözlerinin içi gülerek, ‘O şahane bir insan; o benim kahramanım! Ben ondan çok şeyler öğrendim’ dedi.

O anda ilk hissettiğim şey kıskançlık duygusu oldu. Güzel bir kadının erkeğine, ‘Sen benim kahramanımsın’ duygusu içinde bakmasının erkeğe verilmiş en büyük hediye olduğunu hissettim ve anladım. Bu hediyeyi, hayatım boyunca hiç almadığımı biliyordum ve o kişiyi kıskandım.
Nasıl yani?’ dedim.

‘Frank bir yetimhanede büyümüş. Yetim olmanın ne demek olduğunu bildiği için, üniversite öğrencisi olunca, yetimhaneden iki çocuğa ağabeylik yapma kararı almış. Haftada on saatini onlara ayırıyor; onlarla buluşup oynuyor, kitap okuyor, onları müzeye götürüyor. Onların iyi gelişmesi için elinden geleni yapıyor. Biri ameliyat oldu, hastanede yatıyor ve Frank şimdi akşamları hastanede kalıyor, geceleri ona bakıyor.’
Yüzüme tokat yemiş gibi oldum. Utandım. Kendime kızdım. Ben güya en yüksek eğitim düzeyine gelmiş biriydim ve karşımdakini hala dış görünüşe göre yargılıyor ve onu ‘ayı’ olarak görüyordum. İçimdeki pislikten utandım. Bir süre sonra Sally’nin içinde yetiştiği aile ortamını merak etmeye başladım.

Şöyle bir mantık yürüttüm: o adama baktığım zaman ben neden, ‘Armudun iyisini ayılar yer’ diye düşündüm?
Çünkü ben, içinde yetiştiğim ortamda sık, sık bu benzetmeyi duyarak büyümüştüm. İçinde yetiştiğim ortam beni nasıl etkilemişse, Sally’nin içinde yetiştiği ortam da onu öyle etkilemiş olmalıydı.
Birkaç hafta sonra Sally’e, ailesinin nerede oturduğunu sordum. Los Angeles’in üç yüz elli km kuzeyindeki bir kasabada oturuyorlarmış. Onun ailesiyle tanışmak istediğimi, bunu mümkün olup olamayacağını sordum. ‘Kendilerine bir sorayım, eminim sizinle tanışmak isteyeceklerdir,’ dedi ve iki gün sonra, ‘Ailemle konuştum; sizinle tanışmaktan mutlu olacaklarını söylediler,’dedi.
Dört-beş hafta sonra San Francisco’ya gidecektim, Sally’nin ailesinin yaşadığı kasaba yolumun üstündeydi, onlara uğrayabilir, onlarla tanıştıktan sonra yoluma devam edebilirdim.

Bu planımı Sally’e söylediğimde Sally, ‘O gün ben de aileme gidecektim; isterseniz beraber gidebiliriz,’ dedi. Ailesine haber verdi. Onlar da sabah kahvaltısına gelmemizi söylemişler. Long Beach’tensabahın altısında yola çıktık ve dokuz buçuk civarında Sally’nin ağabeyi Brian’ın evine vardık. Sally’nin babası George orada buluşmamızı uygun görmüş. Çok güleryüzlü bir aileydi.
Brian’ın, en ufağı dört yaş civarında dört çocuğu vardı.

Ziyaret ettiğim bu güler yüzlü sıcak ailede, iki olay gerçekten dikkatimi çekti. Bunlardan ilki, Sally’nin babası George’u torunlarıyla konuşurken onların göz hizalarına inmesiydi. Bunu o kadar doğal yapıyordu ki, artık farkına varılmadan yapılan bir davranış olduğu belliydi. Sally’ye, babasının torunlarıyla hep böyle mi konuştuğunu sordum. ‘Evet’ yanıtını alınca, kendisi çocukken de babasının, onunla göz hizasına inerek mi konuştuğunu sordum. ‘Evet, biz böyle biliyoruz.
Ağabeyim Brian da çocuklarıyla böyle konuşur; ben de kendi çocuklarımla böyle konuşacağım. Biz böyle biliyoruz’, dedi. Tüylerim diken diken oldu.
Ben üniversite öğretim üyesiydim ve insan psikolojisi benim uzmanlık alanımdı ama üç çocuğumdan hiçbiriyle göz hizasına inerek konuştuğumu hatırlamıyordum. Kendime kızdım; sonra kendime kızmaktan da vazgeçtim, beni yetiştirenlere kızdım. Sonra onlara kızmaktan da vazgeçtim ve bütün nesilleri yetiştiren kültür ortamına kızdım. Daha sonra kimseye kızmayacağımı anlayarak, oradaki öğrenme fırsatından yararlanmaya karar verdim. Torunlarının önünde diz çökerek konuşan dede George’a ‘Beyefendi, çocukların göz hizasına inerek konuşuyorsunuz!’ dedim. Bana biraz şaşkınlıkla gülümseyerek, ‘Tabii, onlar küçük insanlar!’ yanıtını verdi.
Öyle bir bakışı vardı ki, bu bakış sanki ‘Bu kadar doğal bir şey ki, herhalde bunu herkes yapıyordur; sen yapmıyor musun?’ diyordu.

O bakışa karşı bütün yaptığım, mahcup bir gülümseme oldu.

Bu güler yüzlü sıcak ailede dikkatimi çeken ikinci olay, Sally’nin ağabeyi Brian’ın davranışı oldu. Brian, Pasifik ülkeleriyle ticaret yapan, oldukça varlıklı biriydi. Evlerinin büyüklüğünden, yüzme havuzundan, çiftliklerinden, arabalarının türünden ailenin zenginliği belli oluyordu. Kahvaltıdan sonra saat on bir dolaylarında telefon çaldı ve Brian bir süre telefonla konuştu. Ofisten arıyorlarmış, Koreli bir işadamı Los Anegeles’ta imiş, kendisiyle görüşmek için helikopterle saat 14′te gelmek istiyormuş. Başka bir randevusu olduğunu söyleyerek bu teklifi reddetmiş olan Brian, biz durumu şöyle açıkladı:
‘Dört çocuğum var ve her hafta biriyle dört saat baş başa geçiririm. Bugün dört yaşındaki kızım Mary’le randevum var. Çocuklar çok çabuk büyüyorlar, eğer dikkat etmezsen, bir bakıyorsun, büyümüşler ve onlarla beraber zaman geçirme olanağı kaybolmuş.

Brian’ın yaşam vizyonunu sormadım, ama davranışından nelere öncelik verdiği belli oluyordu. Brian için çocukları şüphesiz en az işi kadar önemliydi. Brian’ın yaşamında bununla ilgili bir pişmanlık duygusu, bir ‘keşke’ olmayacak.
Sally’e sordum: ‘Baban seninle randevulaşır mıydı?’

‘Evet’, dedi, ‘yalnız benimle değil, her çocuğuyla sırasıyla baş başa zaman geçirirdi.
Ve ilave etti, ‘Biz böyle gördük, böyle biliyoruz. Benim çocuğumun da babası böyle yapacak!’. Gülümseyerek,
‘Nereden biliyorsun?’ diye sordum.

‘Biz Frank’le konuştuk’ diye cevap verdi. Yine içim cız etti.
Daha doğmadan çocuğun gelişme ortamıyla ilgili bir bilinç oluşmuştu.

Kendi çocuklarıma içim yandı. Evlenmeden önceki bilincimi, kafamın karmaşıklığını, evlendiğim kıza ettiğim eziyetleri ve ondan da acısı, kendi yavrularıma çektirdiğim acıları düşündüm. Biraz daha düşününce kendimin de acı çektiğini anladım ve bu sefer kendi çocukluğuma içim yandı. Daha sonra babamın, anamın çocukluğuna içim yandı.

Ve son durak olarak ülkemin tüm çocuklarına içim yandı.

Yine kimseye kızamayacağımı anlayınca, ‘bundan sonra ne yapabilirimle ilgili düşünmeye karar verdim. İşte değerli okurum; yazdığım kitaplar, verdiğim seminerler, hazırladığım televizyon programları, ‘Ne yapabilirim?’ sorusuna verdiğim yanıtların öğeleridir.
Sally’nin içinde yetiştiği ortamı görmüş ve anlamış biri olarak onun davranışlarına şimdi daha iyi anlam verebiliyorum. Sally, içinde yetiştiği aile de, var oluşun beş boyutunu da doya, doya yaşayabilmişti. Çocuğun hizasına inerek onunla göz göze konuştuğunuz zaman çocuk, ‘Sen varsın, sen doğalsın, sen değerlisin, sen güçlüsün ve sen sevilmeye layıksın’, mesajı alır ve çocuğun CAN’ı beslenir.

Çocuğuyla randevusuna sadık kalan baba, ‘Seninle zaman geçirmek istiyorum, seni özledim’, mesajını güçlü olarak verir. Çocuk bu mesajı zihinsel olarak değil, sezgisel olarak alır ve aldığı bu sezgisel mesajlar sayesinde çocuğun hamuru, ‘Ben sevilmeye layık biriyim!’ diye yoğrulur.

Bir ana babanın çocuklarına verebileceği en büyük miras, var oluşun beş boyutunda beslenmiş ve buna inanmış güçlü bir CAN’dır.

Yazan: Doğan Cüceloğlu

Tartışma Anların da İnsan Profillerine Göre Yaklaşım

   İnsan haddini bilmedikten sonra pek çok şey bilmek birşeye yaramaz. Suskunluk kimseyi yanıltmasın; çünkü susanlar konuşursa kimse gerçeğin ve söylenmeyenlerin ağırlığını kaldıramaz .
Sükutun altın olduğu düsturundan hareket edenler kalp kırmamak üzerine meylederler. Sözlerin de pervasız ve düstursuzlar ise ; ağızlarına geleni akıl süzgecinin imbiğinden geçirmeden çok rahat söylerler .Herhangi bir durumda bir tartışma ortamın da kalırsanız karşınızda ki insanın ,

-Kalbiyle mi ?
-Beyni ile mi ?
-Dengesizliği ile mi ?

Konuştuğuna dikkat edin !

Eğer karşınızda ki kişi hissettiklerini söylüyorsa ve sevgisini ,saygısını hissettiriyorsa ; samimi bir insandır .Muhtemelen size gönlünde olası bir kırgınlık çekiyordur .Ne anlatmak istediğini iyi dinleyin ,anlamaya çalışın ,yanlış anladığı bir husu varsa düzeltip rahatlamasını sağlayın.Tartışma büyümeden sonuçlanacaktır. O'na güvenin ,.

Beyni ile konuşan insanlar mantık duygusuyla hareket ettikleri için onlara abes gelen bir sıralı düşünme biçimi tersliği vardır. Kafasında oluşturduğu yargının ters giden tarafını düzeltmek için konuşur. Anlatmaya ,anlaşılmaya dair çabaları vardır. Olayların mantıksızlığını göstermeye dair iletişim kurma eylemi içindedirler. İzahatlar son derece önemlidir.Kızsanız bile samimiyetinizi belli edip teşekkür edin ve açıklayın .Tartışma alevi aniden sönecektir.O'nu dinleyin...

Dengesizliği sebebiyle konuşan insan boş teneke gibidir .Sadece eleştirmek üzerine odaklanır. Kendisi eleştiriye olumlu olduğu sürece tahammül edebilir.Dolayısıyle her söyleyeceğiniz onun tuzakçı dinleme biçimine takılacaktır. Sürekli olarak cümlelerinizden cımbızlama yapacak sebep - sonuç ilişkisinden uzak, genel konuşmaya değil kelimelere takılacaktır. Bilgi karşısında yenilmeye mahkum olacağı için de hakaret edecektir. Bu konuşmaların olacağını hissettiğiniz anda konuşmayı terk edin ,muhattap olmayın .Özet O'nu dinlemeyin.

Ne yazık ki gündelik yaşam içerisin de tuzakçı dinleme yapan 3. örnekte ki boş teneke sayısı olması gerekenden çok fazla.Bu sebeple insani ilişkilerimiz ,sosyal ve beşeri münasebetlerimiz içerisin de boş tenekelerle tartışmak yerine muhattaplıklarımızı en alt seviye de tutmaya çalışmalıyız.Bu bizi olası sinir harplerinden koruyacaktır.
İletişebilmenin güzelliği adına HAYAT GÜZELDİR....
Ümit ÖNCÜ
27 Ağustos 2014

YALNIZCA SENİ SEVDİM

Sana söylemiştim, tüm türkülerimi yürüdüğüm yollarda..
Sana söylemiştim ,aşkımın en acıklı şarkılarını her gece.
Gidiyorum şimdi senden ,
Düşmüş omuzlarımda hüznümün yükü,
Harabeye dönmüş bir tersane gibi …


Yalnızlığımın martı çığlıkların da yankılanan aksini de alıp gidiyorum.
Ağlama  gözlerim ;
Sevmek de neymiş ?
Aşkıyla ölmekte  neymiş?
Unut yüreğim, içini kanatan herşeyi...
Bir zalimin yüreğin de kalmak da neymiş
Söyleme yüreğim…

Ağladım,söz verdiğim halde susmadan ağladım.
Günümün her anında.
Aklımdan çıkaramadığım için çıldırdığım her an da.
Sahipsiz kaldı kalbim.
Dua ettim ve yine sensizliği diledim…

Söylemedim söz verdim ,
Acıttı mı hissetmedim dedim.
Asırlık bir çınar gibi dik durmaya çalıştım
Lakin yıkıldım sanırım…
Evim, neş’em,sevincim ve fikrim.
Gurura esir olup sevmem dedim.
Seni unutmak isterken göze geldim …
 
Ey benim kanayan göz nurum ,
Nasıl zalim bakışlarla vurdun beni ciğerlerimden...
Nasıl yıktın kıymadan gençliğime..

Harab oldum ,
Sitemlerimin çarpan feryatlarında savruldum .
İncitmedim fikrini, sadece ; seni sevdim...(üMiT)

Ben Seni Terk Etmedim ki!

        Mesaisi bitmesine rağmen yerinden doğrulamıyor,kalkamıyordu masasından .Gitmek istemiyordu besbelli evine..İçi bir tuhaftı.Eve gidecekti gitmesine ama karısı daha kapıdan girmeden başlayacaktı şikayetlenmeye.Artık dayanamıyordu hergün hergün aynı ızdıraba..Bu karmaşık duygularla pardesüsünü sırtına alıp arabasına yöneldi.Aracı hareket ettirdiğinde istiyordu ki yol uzasın,eve daha geç gitsin..Yol yine aynıydı bu kadar derin düşünürken eve geldiğini bile fark etmemişti.Daha evin kapısına yaklaşmıştı ki karısının söylenmelerini duydu .Çaresiz anahtarını cebinden çıkardı evine girdi.Kapıdan girmesiyle kadın direkt ona söylenmeye başladı...

--- ''Ooooo, beyimiz eve de gelirmiş.Tabi burada hizmetçiniz var nasıl olsa...''

Adam şöyle bi durup baktı evlendiğim kadın bu olamaz dedi için için..

Kadın ekledi ardı sıra ;

---''Bıktım senden de ,sünepe babandan da.Ben hizmetçimiyim size gençliğimi harcayamam. Ne yaparsan yap bu akşam çözüme kavuştur bu meseleyi.Bıktım artık bıktım anlıyormusun ''dedi.

Adam karısını o kadar çok seviyordu ki ve artık mücadele etmekten yorulmuştu..Bu akşam bi çözüme kavuşturayım dedi.Yemek bile yemeden dağevinin anahtarlarını aldı cebine koydu.Sonra yiyecek bişeyler koydu bir poşete.Bir bavulun içine üç beş kazak( istiyordu ki babası üşümesin).Babasının odasına girdi o ihtiyar sevimli adama baktı sarıldı boynuna .Babasıda kaderini biliyordu:

---''Üzülme yavrum'' dedi. ''Hadi gidelim''...

Babasını alıp arabaya yerleştirirken genç adamın peşine küçük çocuğuda takıldı...Tutturdu bende geleceğim diye.Adam çaresiz çocuğuda bindirdi arabaya.Uzunca geçen yolculuktan sonra dik yokuşlardan dağevine ulaştılar .Genç adam artık gözlerini hiç tutamaz olmuştu.Bir yanda kendisini büyüten yetiştiren babası,diğer yanda çocuğunun annesi seçim yapamasa da mecbur kalıyordu eşini seçmeye..İçi dışını yakıyor gözleri bir nehir,bir çağlayan gibi akıyordu...Dayanamadı daha fazla kontrollu hislerine babasını arabadan indirmeden öyle bir sarıldı ki ihtiyar adam soluksuz kaldı bir an gülümsedi oğluna;

---''Üzülme yavrum '' dedi. ''Üzülme'' ...

Genç adam babasının eşyalarını dağevinin soğuk odasına bıraktı..İhtiyar yerleşti bi yatağa.Gayet sakindi ve tebessümlü.Şömineyi yaktı oğlu gözleri dola dola.Yarın kim yakacaktı şömineyi? Aklına geldikçe ağladı..İşini çabucak bitirdi yüreği dayanmıyordu bu yaptığına .Babasının boynuna sarıldı ağlayarak:

---''Affet beni baba affet'' dedi.

Doya doya öptü babasının yüzünü ama doyamıyordu..Ağlayarak bindi arabasına.Gittiği yolu göremiyordu gözleri..Nasıl bir zalimlikti yaptığı farkında değildi henüz.O soğuk havada üstelik iki gün sonra yiyeceği bitince öleceğini bile bile babasını dağ evine atmanın vicdanı ızdırabına giriyordu yavaş yavaş.Sonra irkildi birden genç adamın çocuğu ısrarla koluna vuruyordu:

----''Dur baba dur'' dedi çocuk..

Adam şaşırdı ;

----''Ne oldu yavrum ''  dedi şaşırarak

Çocuk işte o anda babasının beynine balyoz gibi inecek sözleri söyledi :

---- ''Geri dön baba ben yolu göremedim.Yarın yaşlanırsan ben seni atmak için burayı nasıl bulacağım.Sen büyükbabamı attın ya bende seni,annemi atarken yolumu kaybederim. ''

Genç adamın ömründen ömür gitti o anda .Nasıl bir gaflet içinde olduğunu anladı.Küçücük çocuğu ilerde kendisini buraya getirip terk etmeyi düşünüyordu.Ve bunun normal bişey olduğunu zannediyordu. Tövbelerin kapısından medet umdu tövbe etti.Hemen geri döndü.Koşa koşa girdi dağ evine .Babasının eline sarıldı öptü sanki yıllardır görmemiş gibi..

--- ''Hata yaptım affet baba ''dedi.

İhtiyar adam yine tebessüm ederek cevap verdi oğluna.

--- ''Senin beni burada üstelik bu soğukta aç bitap bırakıp gideceğine bir an bile ihtimal vermedim.Senden bir saniye olsun şüphe etmedim.Bu yüzden de hep rahattım.Çünkü ben senin boğazından haram lokma geçirmedim.Ve kendime şunu söyledim ben babamı getirip dağ başına atmamıştım ki oğlumda beni atsın.....''

Belki yar, yaren ,eş ve çocukta bulunur.Ama insanın hayatta bir tane ve bir kez ana - babası olur...Lütfen ,sizde ileri de  ebeveyn olacağınızı düşünerek annenize babanıza şefkatle  yaklaşın...(üMiT)